Historia książki

3 lutego 2016 roku w Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej w Glinojecku odbyła się lekcja biblioteczna poświęcona historii książki. W zajęciach udział brała grupa 23 dzieci z klasy IV Szkoły Podstawowej w Glinojecku wraz z Panią Barbarą Ciarcińską- bibliotekarzem szkoły.

Dzieci dowiedziały się jak powstała książka począwszy od „żywej książki” – którą był człowiek przekazujący ustnie opowiadania, prawa i legendy, po przez sposób komunikowania się za pomocą pisma obrazkowego, które odzwierciedlało miejscowe doświadczenia, uczucia i wierzenia ludzi, którzy je stworzyli.

Upłynęło wiele tysięcy lat, zanim człowiek dopracował się książki, a potem jeszcze kilka kolejnych wieków, zanim książka stała się tym czym jest dzisiaj. Dzieci poznały historię książki rękopiśmiennej sprzed ery druku, tworzonej do 1500 roku oraz książki drukowanej, której rozwój zawdzięczamy Janowi Gutenbergowi. Za pomocą prezentacji multimedialnej dzieci mogły zobaczyć jak wyglądał pierwowzór książki – tabliczka gliniana pokryta pismem hieroglificzno-klinowym, egipski papirus z pismem hieroglificznym (obrazkowym), który był wykorzystywany w świecie Egipcjan i Greków przez całe wieki, następnie zapoznały się z tabliczkami woskowymi i zwojami, których używali Grecy i Rzymianie. Z epoki średniowiecza zapoznali się z innymi materiałami pisarskimi tj. pergamin i kodeks, który zastąpił zwój. Charakterystycznym dla tego okresu było zdobienie rękopisów, które odznaczały się bardzo wysokim poziomem artystycznym, dlatego też dzieci poznały określenia i ich znaczenie związane z owym efektem malarskim tj. iluminacja, iluminator, inicjały, miniatury, floratury, bordiury. Jednak nie tylko wnętrze książki zachwycało swoim kunsztem oprawy rękopisów bywały równie kosztowne i piękne różnych rodzajów tj. oprawy kopertowe, oprawy złotnicze, oprawy tłoczone na ślepo, oprawy sakwowe, oprawy nacinane, oprawy płaszczowe oraz oprawy mnisze.

Książka kiedyś nie była tak powszechnie dostępna jak dziś, ponieważ była przepisywana ręcznie, a jej produkcja była bardzo kosztowna. Dopiero wynalezienie papieru przez Chińczyka Cai Lunę w 105 roku pozwoliło na produkcję książki drzeworytowej- tańszego i praktycznego materiału pisarskiego używanego na świecie po dzisiejsze czasy. Etapem pośrednim między książką rękopiśmienną a drukowaną był ksylograf. Masową produkcję książki drukowanej w Europie zapoczątkował dopiero w XV w. wynalazek Jana Gutenberga (metalowe formy do odlewania czcionek) polegający na technice powielania tekstu za pomocą używania ruchomych czcionek. Rozpowszechnienie się tych wynalazków umożliwiło zwielokrotnienie produkcji książki i miało decydujące znaczenie dla rozwoju cywilizacji.

Na koniec zostały przekazane dzieciom wybrane ciekawostki z historii książki tj. pierwsze zachowane zdanie w języku polskim wypowiedziane przez Bogwała do żony, zapisane w Księdze henrykowskiej powstałej w opactwie Cystersów w latach 1268-1273 - „Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai” oznaczające: Daj, niech ja pomielę (pokręcę ziarna), a ty odpoczywaj.

Spotkanie upłynęło w miłej atmosferze, dzieci słuchały opowieści z zaciekawieniem, przekazywały też swoje wiadomości.